Het thema van de essaywedstrijd 2024 is ‘Klimaatrechtvaardigheid’ en de rol van het bestuur, de wetgever en/of de rechter bij het komen tot of borgen van rechtvaardig klimaatbeleid. Dit thema kan vanuit verschillende invalshoeken worden bekeken, zoals ethisch, bestuurskundig, sociologisch of juridisch. Studenten en promovendi met een andere opleidingsachtergrond dan rechtsgeleerdheid worden uitdrukkelijk uitgenodigd om deel te nemen.
UPDATE: de inzendtermijn is verlengd tot maandag 3 juni.
Een van de grootste uitdagingen is het omgaan met klimaatverandering. Op basis van de Klimaatschadeschatter schatten de minister van Klimaat en Energie en de minister Infrastructuur en Milieu in dat bij het uitblijven van maatregelen de potentiële klimaatschade in Nederland tussen de 77,5 en 173,6 miljard euro zal bedragen. De maatregelen die de rijksoverheid hiertegen kan nemen zien op het beperken van de uitstoot van broeigassen (mitigatie), het klimaatbestendig maken van onze omgeving (adaptatie) en het herstellen of compenseren van schade door klimaatverandering.
Bij het voorbereiden van elke maatregel worden keuzes gemaakt, waarbij zowel opbrengsten als kosten te verwachten zijn. Maar hoe worden die keuzes gemaakt, wie heeft zeggenschap daarover en bij wie komen de lusten en lasten terecht? Dat zijn vraagstukken die raken aan de idee van rechtvaardigheid.
Over de rechtvaardigheid van het klimaatbeleid publiceerde de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR) vorige jaar een rapport. Daaruit blijkt dat bijvoorbeeld keuzes over een rechtvaardige verdeling van de opbrengsten en kosten vaak impliciet zijn besloten in modellen. Denk aan de verdeling van kosten tussen verschillende sectoren, huidige en toekomstige generaties of de Global North en Global South. Het is vaak niet expliciet voor welk uitgangspunt is gekozen. Wordt de rechtvaardigheid beredeneerd vanuit het maximale effect in het terugbrengen van onze uitstoot? Wordt vooral rekening gehouden met bestaande eigendomsrechten en gerechtvaardigde verwachtingen? Is solidariteit en draagkracht leidend of het beginsel van profijt en de vervuiler betaalt? Het expliciet maken van de uitgangspunten over een rechtvaardige verdeling leidt volgens de WRR tot een meer afgewogen en transparant politiek debat.
Naast de verdelende rechtvaardigheid heeft het rapport oog voor de procedurele rechtvaardigheid, waarbij het burgerperspectief met bijvoorbeeld burgerberaden een grotere rol kan spelen. Bij procedurele rechtvaardigheid kan overigens ook worden gedacht aan het toekennen van rechten aan de natuur of de toegang tot de rechter om klimaatzaken aan de orde te stellen. Dat hoeft zich overigens niet te beperken tot nationale rechters, zoals de lopende adviesvraag aan het Internationaal Gerechtshof laat zien. De adviesvraag gaat over de internationaalrechtelijke verplichtingen tegenover staten en huidige en toekomstige generaties om het klimaatsysteem en het milieu te beschermen tegen de uitstoot van broeigassen.
Wij vragen studenten en promovendi die aan deze wedstrijd deelnemen om een essay te schrijven over de rol van het bestuur, de wetgever en/of de rechter bij het komen tot of borgen van rechtvaardig klimaatbeleid. De gekozen invalshoek hoeft niet gerelateerd te zijn aan de bevindingen uit het WRR-rapport. Het essay is bedoeld voor een breed publiek dat geïnteresseerd is in het onderwerp en bevat een persoonlijke visie hierop. De winnende essays van vorig jaar zijn hier te lezen.
Inzendingen dienen voor maandag 3 juni 2024 binnen te zijn op a.mohammad@acwet.nl
De winnaar mag het werk voordragen voor een breed publiek. Ook mag de winnaar een cursus naar keuze uit het open-inschrijvingsprogramma van de Academies voor Wetgeving en Overheidsjuristen volgen. Zie hier voor het actuele programma. De jury selecteert een aantal essays die voor publicatie in een speciale bundel in aanmerking komen. De bundel wordt rijksbreed verspreid.
De essays worden beoordeeld door:
